ورزش های در آب (Aquatic Exercise) به انواع مختلف ورزش ها و روش های تمرینی گفته که در محیط آبی و در حالی انجام می شود که بدن فرد ورزشکار روی آب شناور بوده یا از ۵۰ تا ۹۰ درصد در آب، غوطه ور است.
به گزارش روابط عمومی فدراسیون آمادگی جسمانی و تندرستی، تمرینات ورزشی در آب می توانند در عمق های مختلف و در شرایط استخر، محفظه های ورزش در آب یا آب آزاد انجام شوند و استفاده از آب در شکل ها و در دماهای مختلف می تواند، اثرات متفاوتی بر سیستم های مختلف بدن داشته باشد؛ ورزش در آب یا تمرین در آب به چند دلیل بسیار اهمیت دارد و برای گروه های مختلفی که اهداف مختلف سلامتی و درمانی را دنبال می کنند، بسیار مورد توجه است.
آب، حرکات افراد را تسهیل می کند
در ابتدا باید اعلام کرد، به دلیل خاصیت شناوری، آب فشار را از روی تمامی استخوان ها، مفاصل و عضلات در حین اجرای حرکات ورزشی برداشته و حرکت را تسهیل می کند و این خاصیت شناوری می تواند با اثر بر گیرنده‌های حرارتی و گیرنده‌های مکانیکی، درد را مسدود کند و کاهش تورم و گرفتگی بعد از انجام تمرینات را نیز در پی داشته باشد.
عضله سازی، تقویت قدرت و استقامت عضلانی
دوم اینکه مقاومت همه جانبه آب و اعمال فشار در جهات مختلف می تواند برای عضله سازی و تقویت قدرت و استقامت عضلانی فرد کاربرد داشته باشد و آب مقاومت طبیعی و همه جانبه ای ایجاد که به تقویت عضلات کمک می کند. همچنین اثرات مقاومت در برابر آب، می تواند باعث افزایش مصرف انرژی و کاهش بارهای مکانیکی روی مفاصل به ویژه در اندام تحتانی شود.
مصرف انرژی بیشتر در مقایسه با خشکی
سومین موضوع اینکه، عامل دیگری که ورزش در آب را به شیوه ای موثر برای دستیابی به تناسب اندام و سلامتی تبدیل می کند، مصرف انرژی قابل توجه آن در مقایسه با تمرینات در خشکی است و برررسی ها نشان می دهد، سوزاندن کالری و مصرف انرژی در تمرینات ورزشی در آب از متوسط تمرینات ورزشی در خشکی بالاتر است، ضمن این که فشار از مفاصل، عضلات و استخوان ها را به طور قابل توجهی کاهش می دهد و امکان انجام تمرینات ورزشی در دامنه وسیع تر با شدت بیشتر در مقایسه با خشکی را فراهم می کند.
کاهش خطر آسیب عضلانی یا مفصلی
علاوه بر مزایای استاندارد هر رشته ورزشی مانند افزایش قدرت عضلانی، بهبود ظرفیت هوازی و قلبی عروقی، استفاده از ورزش در آب ممکن است خطر آسیب عضلانی یا مفصلی را کاهش دهد. کاهش گرانش توسط شناور کردن، استرس مفاصل را هنگام کشش کاهش می‌دهد و می‌تواند دامنه حرکتی بیشتری را ایجاد کند؛ در واقع در این رشته ورزشی، ورزشکاران از خواص ویژه آب از جمله مقاومت، ویسکوزیته و شناوری جهت اهداف تمرینی و با شدت مختلفی استفاده کرده و در عین حال، از فواید پیشگیرانه آب از بروز آسیب استفاده می کند. در عین حال باید بدانیم شرط اساسی برای دستیابی به این اثرات ورزش در آب، مستلزم انجام اصولی حرکات تمرینی در محیط آب است.
محبوبیت ورزش در آب در صنعت تناسب اندام در حال افزایش است و برای سال ها، روشی محبوب برای حفظ تناسب اندام بوده است. استفاده از تمرینات ورزشی در آب به تکامل و گسترش دامنه خود ادامه داده و در حال حاضر تنها به درمان بیماران و استفاده در کلینیک‌های تخصصی یا استراحتگاه‌های آبگرم محدود نمی شود بلکه در در قرن حاضر به یکی از اجزای اصلی برنامه‌های سلامتی جامع در جوامع مختلف تبدیل شده است.
گفتنی است استخرهای آب درمانی، کلاس های ورزش در آب و حتی واحدهای آب درمانی خانگی، اکنون به راحتی در دسترس افرادی است که به دنبال مزایای درمانی و پیشگیرانه آن هستند.
مهم ترین مزایای تمرینات ورزشی در آب
توسعه فاکتورهای آمادگی جسمانی، بهبود ترکیب بدن (افزایش درصد عضلات و کاهش درصد چربی)، بهبود وضعیت بدن و اصلاح پاسچر، بهبود سلامتی قلبی تنفسی، کاهش فشار خون، کاهش استرس و اضطراب، کاهش حس درد و تورم پس از انجام تمرینات و کاهش خطر بروز آسیب دیدگی از مهم ترین مزایای تمرینات ورزشی در آب است.
با توجه به آسان بودن انجام حرکات در حالت شناوری یا غوطه وری در آب، شما می توانید تقریبا بی نهایت تمرین و الگوی حرکتی را در ورزش در آب انجام دهید؛ در واقع علاوه بر تمام تمرینات ورزشی ویژه در آب، تمام روش های تمرینی و الگوهای حرکتی قابل انتقال به محیط آب هستند و به همین ترتیب، ایروبیک در آب، یوگا در آب، پیلاتس در آب، اسپینینگ (دوچرخه ثابت) در آب و بسیاری از ورزش های دیگر در محیط آب نیز، انجام می شوند.
اصول تمرین در آب مشابه تمرین روی خشکی است اما با این حال، تکنیک ها متفاوت هستند چرا که خواص ویژه آب از جمله شناوری و مقاومت همه جانبه، محیط تمرینی ویژه ای را ایجاد می کند که برای بهره مندی موثر از این فضا، لازم است تمرینات متناسب با الزامات خاص این محیط، طراحی و اجرا شود.
مخاطبان و علاقمندان ورزش های در آب
ورزش در آب می تواند توسط دامنه وسیعی از افراد از کودکی تا کهنسالی انجام شود و برای هر فرد با شرایط سنی، جنسی و توانایی های جسمانی، فواید و اثرات مثبتی را به همراه داشته باشد و هر یک از این افراد می توانند اهداف متفاوتی را از پرداختن به ورزش در آب دنبال کنند که شامل تناسب اندام و سلامت جسمانی، سلامت روانی و رهایی از تنش، استرس و اضطراب، جنبه های درمانی و آسایش و تفریح و...است.
ورزش در آب به چه افرادی پیشنهاد می شود؟
ورزش در آب به ویژه برای افرادی پیشنهاد می شود که به هر دلیل از جمله بی تمرینی و ضعف عضلات، سابقه آسیب دیدگی یا ناهنجاری های اسکلتی، اضافه وزن یا کهولت سن، بارداری، آرتروز یا مشکلات مفصلی برای انجام تمرینات ورزشی روی خشکی محدودیت و نگرانی هایی از باب احتمال بروز آسیب دیدگی دارند و نگران وارد آمدن فشار بیش از اندازه به مفاصل، عضلات و استخوان ها هستند.
همچنین برای ورزشکارانی که پس از دوره ای بی تمرینی یا پس از آسیب دیدگی مجددا قصد شروع فعالیت ورزشی را دارند، می تواند ضمن افزایش اثرات تمرینی، ریسک آسیب و بروز دردهای عضلانی اسکلتی را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
ورزشکاران حرفه ای می توانند تمرینات ورزشی که در خشکی امکان انجام آن را ندارند در فضای آب به راحتی و بدون نگرانی از بروز آسیب انجام دهند که این امر به طور ویژه برای ورزشکارانی که به دنبال افزایش شدت و دامنه فعالیت ورزشی خود هستند اما برای احتمال آسیب نگرانی هایی دارند، مفید واقع می شود.
شفابخشی آب
در حالی که غوطه وری در آب گرم یا سرد می تواند طیف وسیعی از مزایای سلامتی را به همراه داشته باشد، انجام تمرینات ورزشی در آب می تواند تاثیرات سلامتی وسیع تری داشته و پتانسیل بیشتری برای بهبود فاکتورهای آمادگی جسمانی و تسریع بهبودی مدنظر قرار دهد و این فواید تنها به افراد مسن یا آسیب دیده محدود نمی شود.
ورزشکاران و تیم های ورزشی بیشتری برای ایجاد تناسب اندام، بهبود ریکاوری و سالم ماندن به تمرین در آب روی می آورند چرا که تمرین در آب می‌تواند جریان خون را به طور قابل توجهی افزایش دهد تا جایی که در زمان غوطه وری تا زیر گردن، گردش خون در بافت‌های عمیق می‌تواند تا 200 درصد بیشتر شود.
حرکات ورزشی در آب، نه تنها می تواند در درمان بیماری های مختلف روانی از جمله افسردگی، استرس و اضطراب موثر باشد، بلکه می تواند به عنوان روشی پیشگیرانه برای تمامی افراد جامعه در نظر گرفته شود و حضور در محیط استخر، ورزش در آب را به فعالیتی متنوع، جذاب و پرطرفدار تبدیل کرده است.